gedachten over bedevaart 2021

Pilgrimeren  vandaag– „Ontgin het land dat braak ligt …“ (vgl. Hos 10,12)

Wilde u ook een keertje alleen nog maar weg, zo maar ervandoor gaan, alle schepen achter u verbranden, alle ballast overboord gooien en helemaal opnieuw beginnen? Iedereen heeft zoiets wel eens meegemaakt, vaak omdat iemand het te benauwd kreeg en de nood te hoog werd. Een nieuw perspectief krijgen wij mensen wanneer we afstand nemen en bedachtzaam, rustig, de dingen van het leven beschouwen. Deze verandering van perspectief levert nieuwe inzichten op en opent de ruimte waarin we de goede conclusies trekken waarmee we dan concreet aan de slag te gaan. Dat gebeurt niet wanneer we tussen onze eigen vier muren gevangen blijven zitten, letterlijk, maar ook figuurlijk in ons denken.

Pelgrimeren betekent letterlijk vertaald uit het Latijnse „pergere“ – „per agere“, „aan de overkant van de akker“, je eigen ruimte verlaten, je gewoontes achter je laten, jezelf „in den vreemde“ te bewegen, in zekere zin een verkenner te worden, om op ontdekkingsreis door het leven te gaan. Daar hoef je niet per se een gelovige reden voor te hebben. Heel wat jongvolwassenen gebruiken de tijden van onrust in het leven om een poosje door de wereld te trekken. Als mensen zijn we uiteindelijk steeds onderweg, op zoek naar het nieuwe, naar de zin van het leven, en dus ook naar een doel om op af te gaan. Voor ons gelovige mensen is dit doel God zelf, de Schepper van al wat leeft. De pelgrim wordt een „bedevaart-ganger“, wanneer hij een gelovige reden heeft om op weg te gaan, of wanneer hij op weg gaat naar een heiligdom van het geloof.

Dat maakt een mens open om nieuw land te gaan ontdekken (vgl. Gen 12,1), een „vreemdeling“ te worden of om „land dat braak ligt te ontginnen“ (vgl. Hos 10, 12).

In dit verband is het zinvol om de bijbelse geschiedenis van „Ontdekkingsreizigers in het Oude Testament“ opnieuw te bekijken (vgl. Num 13, 1-33).

Net als toen bij de verkenners in het boek Numeri is er ook nu vandaag moed voor nodig om je op onbekend terrein te begeven. Natuurlijk kan het ons angstig maken, omdat we ons in de gewone gang van zaken, zoals bijvoorbeeld in het kerkelijk jaar, zo thuis voelen. Te meer geldt dit voor een bedevaartgebeuren zoals in Kevelaer met zijn uitdagingen en projecten, voor onze eigen kringen met vertrouwde gezichten waaraan we zo gewend zijn geraakt.  Wij hebben ons erop ingericht, maar we zijn er wellicht ook op vastgelopen. Bovendien ervaren we vaak onze eigen leefwereld als de „eigenlijke“, en nemen we niet meer waar dat het in de wereld om ons heen allemaal anders is gaan lopen. Zo worden wij als mensen en gelovigen telkens opnieuw uitgenodigd om te midden van pelgrims zelf pelgrim te worden, vreemdeling onder vreemden. We mogen binnengaan in nieuwe leefwerelden en deze echt leren kennen, want alleen zo komen er passende vragen bij ons op en doen we inspiratie op voor het nieuwe.

Pelgrimeren heeft heel veel met onze eigen levensweg van doen, we gaan over bergen en dalen, ondergaan het gevoel van de achtbaan, lijden pijn, en worden gedragen door gemeenschappen en geestelijke ervaringen.

Hele trajecten van eenzaamheid, een kerk die teleurstelt, en misschien zelfs van twijfel aan God blijven ons niet bespaard. Wanneer je dat alles samenbindt levert ons dat een pelgrimservaring op die ons leert dat we ondanks dat alles niet in ons eentje op weg zijn en samen op ons doel af gaan. De boodschap van troost blijft altijd door actueel. Bedevaartplaatsen worden niet door mensen gemaakt maar door God cadeau gedaan. En daarom ben ik niet bang voor de toekomst, in tegendeel.

Van de heilige paus Johannes Paulus II, die ons in 1987 in Kevelaer zelf als pelgrim heeft bezocht, stamt de uitspraak: „Het komt er niet alleen op aan veel over God te weten, ik moet Jezus Christus ook als onze Heer mogen ervaren.“ Hier is sprake van een „beleven met alle zintuigen“, dat ons een onderweg-zijn kan schenken waarmee het roerige leven van alle dag voor onze ogen zijn vaart verliest.

Ik ben ervan overtuigd dat onze eerste opdracht in een bedevaartplaats is: mensen de kans geven om iets van Gods aanwezigheid te merken en om er zijn troost voor ons leven te ontvangen.

Onze eigen pelgrimsweg zal opnieuw voor ons opengaan wanneer we niet bang zijn voor de „onbekende reus“, zoals die in het Oude Testament beschreven wordt in verhaal van de verkenning van het land Kanaän, en allen welkom heten die bij ons op de Kapellenplatz „landen“.

Zoals die ene jonge extravagante vrouw, die in de zomer voor de Genadekapel op de vraag wat ze daar aan het doen was, antwoordde: „Ik zit hier maar wat te experimenteren …“

Goed zo!

Kevelaer, februari 2021

Domkapitular Gregor Kauling

Pastoor en rector van de bedevaart